دکتر علی کوهی - فوق تخصص گوش

عفونت گوش چیست؟

اگر هر جایی از گوش دچار عفونت شود، به آن عفونت گوش گفته می‌شود. همان طور که گوش از سه بخش تشکیل شده است، می توان عفونت گوش را هم به سه نوع تقسیم کرد:

عفونت گوش خارجی

عفونت گوش میانی

عفونت گوش داخلی که به آن لابیرنتیت هم گفته می شود
انواع عفونت گوش در کودکان با انواع عفونت های گوش در بزرگسالان تفاوتی ندارد.
اگر بخش بیرونی گوش دچار عفونت شود به آن عفونت گوش خارجی گفته می شود. به عنوان نمونه، انواع عفونت سوراخ گوش، از شایع ترین انواع عفونت گوش خارجی به شمار می روند.
اگر پشت پرده گوش تا محل گوش داخلی با استقرار میکروب همراه شود، عفونت گوش میانی رخ می دهد. در این مقاله بیشتر در مورد عفونت گوش میانی صحبت خواهد شد.
گوش داخلی درونی ترین بخش گوش است. این بخش وظیفه ارسال امواج عصبی شنوایی و تعادلی به مغز را از راه اعصاب مربوطه بر عهده دارد. عفونی شدن هر یک از این بخش ها، عفونت گوش داخلی نامیده می شود.

عفونت گوش چیست؟

اگر هر جایی از گوش دچار عفونت شود، به آن عفونت گوش گفته می‌شود. همان طور که گوش از سه بخش تشکیل شده است، می توان عفونت گوش را هم به سه نوع تقسیم کرد:

عفونت گوش خارجی

عفونت گوش میانی

عفونت گوش داخلی که به آن لابیرنتیت هم گفته می شود
انواع عفونت گوش در کودکان با انواع عفونت های گوش در بزرگسالان تفاوتی ندارد.
اگر بخش بیرونی گوش دچار عفونت شود به آن عفونت گوش خارجی گفته می شود. به عنوان نمونه، انواع عفونت سوراخ گوش، از شایع ترین انواع عفونت گوش خارجی به شمار می روند.
اگر پشت پرده گوش تا محل گوش داخلی با استقرار میکروب همراه شود، عفونت گوش میانی رخ می دهد. در این مقاله بیشتر در مورد عفونت گوش میانی صحبت خواهد شد.
گوش داخلی درونی ترین بخش گوش است. این بخش وظیفه ارسال امواج عصبی شنوایی و تعادلی به مغز را از راه اعصاب مربوطه بر عهده دارد. عفونی شدن هر یک از این بخش ها، عفونت گوش داخلی نامیده می شود.

علائم عفونت گوش میانی
اگر در گوش میانی یک فرد، میکروب مستقر شود، عفونت گوش میانی رخ می دهد. انواع باکتری و ویروس شایع ترین میکروب هایی هستند که ممکن است باعث عفونت گوش میانی شوند.
علائم عفونت گوش در نوزادان و بزرگسالان با هم متفاوت است. تب و بی قراری و بی خوابی در یک نوزاد یا نونهال ممکن است نشانه عفونت گوش میانی باشد. در کودکان بزرگ تر و بزرگسالان علاوه بر تب، گوش درد و افت شنوایی هم از علائم شایع عفونت گوش میانی محسوب می گردد.

تشخیص عفونت گوش میانی

اگر فردی علائم بالا را دارد باید به پزشک معالج مراجعه نماید. گوش سپردن به شرح حال بیماری و معاینه کامل گوش اهمیت زیادی دارد. در عفونت گوش در نوزادان و نونهالان، معاینه دقیق رکن اصلی تشخیص به شمار می رود.
دیدن پرده گوش با اُتوسکوپ پنوماتیک یکی از معاینات مهم است. با این دستگاه پزشک نه تنها پرده گوش را می بیند بلکه می تواند وجود مایع پشت پرده گوش را ارزیابی نماید. این دستگاه با به حرکت در آوردن هوای موجود در کانال گوش، امکان مشاهده میزان حرکت پرده گوش را به پزشک می دهد. اگر ترشحات حاصل از عفونت پشت پرده گوش تجمع یافته باشند، حرکت پرده گوش کم می شود یا پرده گوش تقریبا حرکتی نمی کند.
گاهی پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ممکن است برای محرز شدن تشخیص عفونت گوش، تست ها و آزمایش های زیر را انجام دهد یا درخواست نماید: تمپانومتری برای اندازه گیری دقیق تحرک پرده گوشرفلکتومتری آکوستیک برای اندازه گیری میزان انعکاس امواج صوتی از پرده گوشتمپانوسِنتز یا کارگذاری لوله ظریف در پرده گوش و فرستادن نمونه ترشحات خروجی به آزمایشگاه برای تعیین نوع میکروب. این کار برای تعیین انواع آنتی بیوتیک برای عفونت گوش کاربرد دارد.سایر تست ها مانند شنوایی سنجی

انواع عفونت گوش میانی
پزشک باید نوع عفونت گوش میانی را مشخص نماید. به طور کلی، عفونت گوش میانی را می توان به سه نوع کلی تقسیم بندی کرد:عفونت حاد گوش میانی، عفونت گوش میانی همراه با ترشحات،عفونت مزمن و چرکی گوش میانی
در بیشتر موارد، پزشک با عفونت حاد گوش میانی مواجه است. وقتی گفته می شود: عفونت گوش میانی به طور معمول منظور همین نوع عفونت است.
اگر پزشک متوجه وجود ترشحات در پشت پرده گوش شود، فرد به عفونت گوش میانی ترشحدار دچار شده است. گاهی در این نوع عفونت گوش میانی، فقط همین ترشحات پشت پرده گوش وجود دارند و سایر علائم و نشانه ها یا دیده نمی شوند یا بسیار خفیف هستند.
اگر فرد مبتلا به عفونت گوش میانی بموقع به پزشک مراجعه نکند، یا دوره درمان را به درستی کامل نکند، ممکن است عفونت ماندگار شود و پرده گوش را هم پاره نماید. در این حالت، فرد به عفونت مزمن و چرکی گوش یمانی مبتلا شده است.

درمان عفونت گوش میانی

گاهی عفونت گوش میانی بدون تجویز آنتی بیوتیک خوب می شود اما برخی از انواع آن هم به مصرف یک دوره کامل درمان با آنتی بیوتیک نیاز دارد. اما بهترین درمان عفونت گوش میانی چیست؟
در ابتدا باید دقت شود که شاید تفاوت های کمی در درمان عفونت گوش در بزرگسالان و اطفال وجود دارد.

چه موقع برای درمان کودکان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر کودکی بیش از 48 ساعت است که از گوش درد رنج می برد یا تب شدید دارد یعنی حرارت بدن او بیش از 39 درجه سانتیگراد است، باید به پزشک مراجعه نماید.

گوش درد را چگونه باید تسکین داد؟
یکی از مواردی که پزشک هنگام تجویز دارو در نظر دارد، مهار گوش درد است. بهترین داروی مسکن برای کاهش گوش درد کدام است:داروهای مسکن و ضد درد مانند استامینوفن و ایبوپروفن بهترین گزینه ها برای کاهش گوش درد به شمار می روند. بهتر است از آسپیرین به خصوص در نوجوانان و کودکان برای تسکین گوش درد استفاده نشود. استفاده از آسپیرین در کودکان و نوجوانانی که تب دارند، شاید باعث بروز نوعی سندروم خطرناک به نام سندروم رِی شود. اگر این داروها نتوانستند درد را تسکین ببخشند حتما این قضیه را با پزشک معالج مطرح نمایید. گاهی عفونت گوش و سردرد با هم اتفاق می افتند. داروهای ضددرد فوق به طور معمول هر دو را بهبود می بخشند.قطره بی حسی یا ضدالتهاب گوش. نقش این قطره در عفونت گوش بیشتر برای تسکین گوش درد است. شایان ذکر است کسانی که پرده گوش آنها سوراخ یا پارگی دارد نباید از قطره گوش استفاده نمایند. این قطره برای عفونت گوش بزرگسالان و خردسالان ممکن است تجویز گردد.

انواع آنتی بیوتیک برای عفونت گوش میانی

پزشک معالج ممکن است بر اساس نوع عفونت گوش میانی نسبت به تجویز آنتی بیوتیک برای درمان این عفونت اقدام کند. بدون تجویز پزشک، نباید از آنتی بیوتیک برای درمان عفونت گوش میانی استفاده کرد.
به طور معمول، در کودکان زیر شش ماه سن که تشخیص عفونت گوش میانی قطعی شده است، پزشک بدون درنگ آنتی بیوتیک تجویز می کند.
برای افراد بالای شش ماه سن، پزشک بر اساس میزان تب و مدت گوش درد برای تجویز آنتی بیوتیک مناسب اقدام می نماید.
با آغاز مصرف آنتی بیوتیک، علائم ناشی از عفونت گوش میانی باکتریال به سرعت بهبود می یابد اما این بهبودی به معنی ریشه کن شدن عفونت نیست. برای ریشه کن شدن عفونت باید دوره مصرف آنتی بیوتیک را طبق نسخه پزشک کامل نمود. قطع آنتی بیوتیک زودتر از موعد، می تواند باعث مزمن شدن عفونت گوش و مقاومت عامل بیماریزا گردد.
یکی از مسائلی که در مورد مصرف آنتی بیوتیک برای عفونت گوش میانی مطرح است، فراموش کردن یک نوبت مصرف آنتی بیوتیک است. بهتر است از پزشک معالج یا از دکتر داروساز در داروخانه بپرسید که اگر یک نوبت آنتی بیوتیک را یادتان رفت، چه باید بکنید. آیا باید تا یادتان آمد بخورید؟ آیا باید نوبت بعدی را دو برابر بخورید؟ این مورد را حتما از پزشک یا داروساز سوال نمایید. گاهی اوقات در بروشور همراه دارو هم توصیه های لازم در صورت فراموش کردن یک نوبت آنتی بیوتیک ذکر شده است.

لوله های ظریف پرده گوش
اگر گوش بیمار، به ویژه در کودکان مبتلا به عفونت گوش میانی، در شرایط خاصی باشد، پزشک ممکن است صلاح بداند که زودتر ترشحات پشت پرده گوش تخلیه شود. در شرایط زیر، به طور معمول، پزشک برای خروج ترشحات گوش میانی از لوله های ظریف پرده گوش استفاده می نماید:عفونت های مکرر، مزمن و طولانی در یک فرد یا کودک (عفونت مزمن گوش میانی)دیده شدن مداوم ترشحات در پشت پرده گوش با وجود درمان شدن کامل عفونت گوش میانی
این لوله های ظریف طی یک عمل جراحی ساده و سرپایی در پرده گوش بیمار کار گذاشته می شوند. به این عمل، جراحی میرنگوتومی گفته می شود. ترشحاتی که در گوش میانی ایجاد می شوند، از راه این لوله ها خارج می شوند. این کار باعث می شود تهویه گوش میانی به صورت طبیعی و به خوبی به انجام برسد.
به طور معمول، لوله های ظریف پرده گوش بین حدود 4 تا 18 ماه در پرده گوش باقی می مانند و سپس خودشان از کانال گوش بیرون می افتند. به طور معمول، پس از بیرون افتادن این لوله های ظریف، پرده گوش خود به خود ترمیم می شود.
لوله های دیگری برای کارگذاری درازمدت در پرده گوش هم وجود دارند. این لوله ها برای مدت طولانی در پرده گوش باقی می مانند. برای خارج ساختن این لوله های درازمدت از پرده گوش، یک عمل جراحی سرپایی دیگر لازم است، صورت پذیرد.

درمان عفونت گوش میانی
اگر فردی چندین نوبت به عفونت گوش مبتلا می شود یا همچنان ترشحات در گوش میانی وجود دارد، باید با پزشک متخصص گوش و حلق و بینی تا بهبود کامل، این مشکلات را پیگیری نماید.
دکتر علی کوهی دانش آموخته رشته فوق تخصصی جراحی گوش و حلق و بینی از دانشگاه استنفورد آمریکا آماده پذیرش و درمان بیماران مبتلا به عفونت گوش در کلینیک خود واقع در تهران هستند. برای آشنایی بیشتر با ایشان روی لینک https://drkouhi.clinic/ کلیک کنید.
منبع ها:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ear-infections/diagnosis-treatment/drc-20351622
https://www.cdc.gov/antibiotic-use/ear-infection.html